در تعریف حسابداری شرکت‌ها به حسابداری خاصی اشاره می‌شود که حسابداری شرکت‌ها را کنترل می‌کند، حساب‌های مالی آن را تهیه می‌کند و هرگونه صورت جریان وجه نقد را جمع‌آوری می‌کند، همچنین نتایج صورت‌های مالی را برای شرکت تجزیه‌وتحلیل، و تفسیر می‌کند که شامل همه رویدادهای حسابداری مثل جذب ادغام و ترازنامه‌های تلفیقی می‌شود حسابداری شرکت‌ها به مدیران شرکت کمک می‌کند تا گزارش جامع و کاملی از معاملات و حساب‌های شرکت را در اختیار داشته باشند امروزه حسابداری شرکت‌ها نه‌تنها برای مدیران شرکت بلکه برای سایر ذی‌نفعان مثل سرمایه‌گذاران سهام‌داران سازمان امور مالیاتی و… هم تبدیل به موضوع مهمی شده‌است. در ادامه به این‌که چرا لازم است حسابداری شرکت‌ها انجام شود نحوه انجام و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
حسابداری شرکت‌ها چیست؟
در گذشته چون شرکت‌های تجاری و بزرگ وجود نداشتند رسیدگی به امور مالی بسیار آسان بود و معمولاً خود اشخاص به آن رسیدگی می‌کردند ولی امروزه ضمن این‌که شرکت‌های تجاری بسیار پیچیده‌تر و بزرگ‌تر شده‌اند حساب‌های آنها هم بسیار متنوع‌تر و سخت‌تر شده اند که کار جمع‌آوری اطلاعات و ثبت داده‌ها را برای مدیر شرکت بسیار سخت می‌کند. به این صورت بود که مدیران شرکت‌ها دریافتند که تنهایی قادر به جمع‌آوری ثبت و تهیه گزارش‌ها نمی‌باشند به‌همین خاطر افرادی را استخدام کردند تا به‌صورت اختصاصی اینکار را انجام دهند و به‌مرور زمان رشته حسابداری ایجاد شد و افرادی که به یادگیری آن پرداختند و توانستند با دانش خود حساب‌های متنوع شرکت‌های مختلف را در چارچوب قوانینی خاص جمع‌آوری کنند و آن را به‌صورت گزارش‌های مالی به مدیران ارائه دهند. امروزه حسابداری به‌عنوان یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مشاغل مربوط به دنیای تجارت شده و حسابداران فرد جدانشدنی از شرکت‌های مختلف می‌باشند، درواقع حسابدار باعث می‌شود تا حساب‌های شرکت نظم پیدا کند و همچنین باعث افزایش بهره‌وری شرکت و سود کردن شرکت می‌شود. امروزه شرکت‌ها براساس ویژگی‌های خود امور حسابداری را به شیوه‌های مختلف انجام می‌دهند ولی به‌طورکلی تهیه صورت جریان وجوه نقد تجزیه‌وتحلیل، و تفسیر صورت‌های شرکت و تهیه ترازنامه و صورت سود و زیان ازجمله مواردی است که در حسابداری شرکت‌ها انجام می‌شود.
حسابداری شرکت‌ها چگونه انجام می‌شود؟
اگر برای شما هم سوال پیش‌آمده که حسابداری شرکت‌ها چگونه انجام می‌شود در ادامه با ما همراه باشید.
برای انجام روند حسابداری و بررسی گزارشات مالی شرکت در ابتدا لازم است که با نوع شرکت آشنا شوید رایج‌ترین شرکت‌هایی که اکنون در ایران فعالیت می‌کنند شامل شرکت‌های خدماتی تولیدی پیمانکاری سهامی و بازرگانی هستند. هر کدام از این شرکت‌ها ساختار مخصوص به خود را دارند و رویه‌های حسابداری آنها قواعد و قوانین خاصی دارد.
حسابداری شرکت‌های خدماتی
اکثر شرکت‌هایی که در ایران مشغول به فعالیت هستند در حوزه شرکت‌های خدماتی هستند و انواع مختلفی دارند. شرکت‌های خدماتی در مقابل ارائه خدمات متنوع و مختلف به مشتریان خود دستمزد و هزینه آن را دریافت می‌کنند. تمام فعالیت‌های شرکت‌های خدماتی در این فرآیند خلاصه می‌شود و این پول درآمد آنها محسوب می‌شود. به‌همین علت از حسابداری شرکت‌های خدماتی به‌عنوان ساده‌ترین نوع حسابداری شرکت‌ها یاد می‌شود دلیل این سادگی فرآیند ساده‌ی خدمات آنها می‌باشد شرکت‌های خدماتی شامل: شرکت‌ها و مراکز تعمیراتی، آژانس‌های حمل‌ونقل، تهیه غذا و… می باشد و حسابداران شرکت‌های خدماتی بیش‌از هرچیزی با دو حساب درآمد و هزینه سروکار دارند.
حسابداری شرکت‌های پیمانکاری
حسابداری شرکت پیمانکاری نوعی دیگر از حسابداری شرکت ها است که در حال حاضر از اهمیت بالایی برخوردار است. فعالیت شرکت‌های پیمانکاری بدین صورت است که پیمانکاران با اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف قرارداد می‌بندند تا در مدت زمان معینی کار مشخصی را انجام دهند و در ازای آن مبلغی را دریافت کند می‌کنند.این مبلغ به‌عنوان دستمزد شرکت پیمانکاری ثبت می‌شود و در واقع درآمد شرکت محسوب می‌شود. این شرکت‌ها برخلاف شرکت‌های خدماتی پیچیدگی خاصی دارند و این پیچیدگی باعث سخت شدن امور حسابداری آن نیز می‌شود چون ممکن است شرکت در زمان مشخص شده پروژه را تکمیل نکنند، دراین‌صورت حسابدار باید براساس بندهای موجود در قرارداد مبلغ خاصی را از طرف دیگر قرارداد دریافت کند همچنین هزینه پروژه های پیمانکاری بسیار متنوع و بالا هستند و حسابدار باید دقت و تمرکز بالایی در انجام امور داشته باشد چون با کوچک‌ترین اشتباهی قرارداد فسخ و شرکت دچار ضرر و زیان سنگینی می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: مالیات بر ارث چیست؟
حسابداری شرکت‌های تولیدی
در شرکت‌های تولیدی تمرکز کارکنان بر این است که با خرید مواد اولیه مورد نیاز، کالایی را ساخته و به فروش برسانند. حسابداری شرکت های تولیدی با محاسبه هزینه مواد اولیه و هزینه‌های دیگر، بهای تمام شده محصول را بدست آورد و علاوه‌بر بازگردانی سرمایه اولیه باعث سودآوری شرکت نیز شود اکثر افراد فکر می‌کنند پروسه حسابداری شرکت‌های تولیدی ساده است، درصورتی‌که این‌طور نیست و فرآیند تولید و فروش کالاهای تولید شده بسیار پیچیده هستند. محاسبه بهای تمام شده محصول آن‌قدر موضوع مهمی در شرکت‌های تولیدی است که اگر حسابداری قابلیت محاسبه آن را داشته باشد و نظر مدیران را جلب کند شانس بیشتری برای استخدام در شرکت‌های تولیدی دارد. مهم‌ترین شرکت‌هایی که در یک جامعه فعالیت دارند شرکت‌های تولیدی هستند و زندگی افراد جامعه به آن وابسته است در ایران نیز شرکت‌های تولیدی بسیاری وجود دارد و هر کدام محصول خاصی را تولید می‌کند شرکت‌های لوازم خانگی، لباس، مبلمان، مواد غذایی و… از انواع شرکت‌های تولیدی هستند که کالاهای مختلف تولید و از طریق فروش آن کسب درآمد می‌کنند.
حسابداری شرکت‌های بازرگانی
شرکت‌های بازرگانی عمده فعالیتشان با خارج از کشور است و کالایی را از خارج کشور به داخل وارد یا از داخل کشور به خارج صادر می‌کنند و به مشتریان خود می‌فروشند. شرکت‌های بازرگانی فعالیت‌های مختلفی را در خارج کشور انجام می‌دهند و وجوه کسب شده را به داخل کشور انتقال می‌دهند و به‌عنوان درآمد شناسایی می‌کنند. بنابراین فعالیت آنها فقط به خریدوفروش کالا محدود نمی‌شود، همچنین شرکت‌های بازرگانی در اکثر موارد به‌عنوان واسطه ارزی عمل کرده و ارز مورد نیاز کشور را از خارج تأمین یا ارز داخلی را به ارز خارجی تبدیل می‌کنند.به‌صورت کلی هرکدام از شرکت‌ها می‌توانند در قالب یک شرکت بازرگانی عمل کرده و معاملات ارزی انجام دهد این نوع شرکت‌ها صادرات و واردات انجام می‌دهند و تبادلات ارزی بسیاری در آن انجام می‌شود بنابراین اگر یک شرکت خدماتی خدمات خود را در خارج از کشور انجام دهد می‌تواند از حسابداری شرکت‌های بازرگانی استفاده نماید. بنابراین شما در حسابداری شرکت‌های بازرگانی باید ابتدا به بررسی این‌که شرکت شما در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند بپردازید و با جمع‌آوری اطلاعات آن را با ثبت‌های شرکت بازرگانی ادغام و ثبت کنید.
حسابداری شرکت‌های سهامی
یکی دیگر از شرکت‌های پرطرف‌دار در کشور ایران شرکت‌های سهامی هستند. شرکت‌های سهامی شرکت‌هایی هستند که سرمایه آن به سهام تبدیل شده باشد و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سرمایه آن باشد.
شرکت‌های سهامی به دو گروه تقسیم می‌شوند:شرکت‌های سهامی عام و شرکت‌های سهامی خاص.
شرکت‌هایی که مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین کنند شرکت‌های سهامی عام نامیده می‌شوند، اکثر شرکت‌های سهامی عام در بورس اوراق بهادار عضویت دارند. در مقابل شرکت‌هایی که تمام سرمایه آنها از طریق مؤسسین تأمین می‌شود، شرکت‌های سهامی خاص نامیده می‌شوند.
وجه تمایز اصلی این دو نوع شرکت سهامی در حسابداری آنها مشهود است در شرکت‌های سهامی عام چون افراد زیادی سهامدار هستند و ذی‌نفع آن مردم هستند پس باید در حسابداری آن از اصول و سخت‌گیری‌های زیادی پیروی کنید.
در مقابل در شرکت‌های سهامی خاص تعداد کمی ذی‌نفع وجود دارد و برای حسابداری آن باید هر سهامدار یک حساب جداگانه داشته باشد.
به‌همین خاطر در شرکت‌های سهامی عام معمولاً یک تیم یا شرکت امور حسابداری آن را انجام می‌دهند،درمورد شرکت‌های سهامی خاص نیز بزرگ و کوچک دارند ولی معمولاً فقط در شرکت‌های کوچک یک‌نفر امور حسابداری را انجام می‌دهد. بنابراین در حسابداری شرکت‌های سهامی باید به این نکته توجه کرد که آن شرکت سهامی عام است یا نه سهامی خاص و سپس فرآیندهای مربوط به حسابداری را انجام داد.
مزایای حسابداری شرکت‌ها
حسابداری شرکت‌ها مزایای زیادی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ثبت حساب‌های دریافتنی و حساب‌های قابل پرداخت
- ارائه صورت سود و زیان در دوره‌های مالی مختلف
- قابلیت محاسبه دقیق حقوق و دستمزد
- ثبت عملیات و گزارش‌های خریدوفروش
- تهیه دفتر کل
پیشنهاد مطالعه: معرفی مفروضات حسابداری
خدمات حسابداری شرکت‌ها
حسابداری شرکت‌ها خدمات زیادی ارائه می‌دهد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- فعالیت‌های شرکت را در دوره‌های زمانی مختلف ارزیابی می‌کند.
- ارائه سوابق مالی و تعیین و بررسی وضعیت مالی شرکت
- ارائه پیشنهادات مختلف جهت افزایش سود شرکت
- امور شرکت را طبق اصول و مقررات تصویب شده اداره می‌کند
- تضمین مطابقت داشتن فعالیت‌های تجاری با سیاست‌های سازمان
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم شما را با حسابداری شرکت‌های مختلف آشنا کنیم و نحوه حسابداری آنها را نیز برایتان شرح دادیم. در این مطلب ابتدا با مفهوم حسابداری شرکت‌ها سپس به توضیح نحوه حسابداری تعیین و از شرکت‌های مرسوم در ایران یعنی شرکت‌های خدماتی، پیمانکاری، تولیدی، بازرگانی و سهامی اشاره کردیم.
